Ayın hareketine göre hesap yapan Arap dünyası her sene Ramazan Bayramı'nı bir gün önce kutluyordu. Ancak hilal bir gün geç görününce İslam dünyasının bayramı bu yıl aynı güne denk geldi

Hemen her sene olduğu gibi bu yıl da başta Suudi Arabistan olmak üzere İslam ülkelerinin pek çoğu oruca bizden bir gün erken başladı. Çünkü Araplar Ramazan'ın başladığı ve bittiği tarihi ayın heraketine göre belirliyor. Hilal göründüğü gün oruca başlanıyor, ay tekrar hilal halini aldığında da bayram başlıyor. Fakat bu sene hesapları tutmadı. Hilal bir gün geç göründü. Böylece de tüm İslam dünyası bayramı aynı gün kutlamaya başladı. İslam alimlerine göre hilalin geç görünmesinin nedeni şu: Ay dünya etrafındaki bir turu 29.5 gün. Bu yarım günlük fark, gün değişimine dünyanın farklı bölgelerinde farklı zamanlarda görülüyor. Müslüman ülkeler arasındaki Ramazan başlangıcı ve bayram tarihleri arasındaki farklılıkları İslam bilimcilerine sorduk.

İslam alimleri bu hesaba ne diyor?
Peygamber zamanında halk hesap bilmez, aya bakardı
* Yunus Vehbi Yavuz Uludağ İlahiyat Fakültesi: Hz. Peygamber'in hadisinde "Biz ümmi (okuma-yazma bilmeyen) bir milletiz, hesap bilmeyiz. Hilal görünce oruca başlayın, Hilal'i görünce bayram yapın" buyuruyor. O dönemin koşullarında astronomi bilgisi yoktu, ferdi gözlemle Ramazan başlangıcı da bitişi de anlaşılıyordu. Şimdi astromik hesaplamalarla çok daha kesin sonuçlar alınabiliyor. Fakat Sudi Arabistan için bu bir gelenek haline gelmiş. Hala ayı gözleyerek oruca başlıyorlar. Aslında çoğu kez hata yapıyorlar ve kaza orucu tutmak zorunda kalıyorlar. Ama bu sene Hilal doğruyu göstermiş.

Araplar 30 gün oruç tuttu, biz 29
* Lütfü Doğan Diyanet İşleri eski Başkanı: Bu sene onlar orucu 30 gün, biz 29 gün tuttuk. Ne onlar yanlış yaptı ne de biz. Hilal gördüler, oruca başladılar. Ve yine hilali görünce bayram yaptılar. Peygamberimiz ayı görün oruca başlayın, ayı görün bayram yapın buyuruyor. Ayı görebilselerdi dün bayram yapacaklardı. Demek ki görememişler ve böylelikle bugün hep birlikte bayram yapıyoruz. Bu konu bu kadar açık olduğu için, mesele kalmıyor. Ayrıca bu araştırmalar samimiyet ve hüsn-i niyetle yapılıyor.

Her iki hesap da doğru, daha önce de aynı gün bayram yaptık
* Prof. Dr. Saim Yeprem Marmara İlahiyat Fakültesi: Ramazan, bayram ve hac ibadetlerinin vakitleri ayın hareketlerine göre hesaplanır. Ayın dünya etrafındaki bir turu 29.5 gündür. Bu yarım günlük fark, gün değişimine göre dünyanın farklı bölgelerinde farklı zamanlarda görülür. Her iki görüş de doğrudur ve biri doğru diğeri yanlış diyemeyiz. Bu sene aynı gün bayram yapıyoruz. Daha önce de bizimle aynı gün bayram yaptılar. Ancak bu ilk kez olmuyor daha önce de aynı güne denk gelen çok yıllar olmuştur.

Hilal ÖZTÜRK | 02 Kasım 2005 Çarşamba - 21:10